昭平视窗--广西频道--人民网
Китай ч?лхи | |
---|---|
Т?ван яч?: | 中文, 汉语 |
Патшал?хсем: | Китай, Тайвань, Сингапур, Филиппинсем, Малайзи, Индонези, Тух?? Тимор, Таиланд, Вьетнам, Мьянма, Камбоджа, Канада , АПШ , Перу |
Рейтинг: | 1 |
Классификаци | |
Категори: | Еврази ч?лхисем |
Син-тибет ?емьи | |
?ырул?х: | китай ?ыр?в? |
Ч?лхе коч?сем | |
ISO 639-1: | zh |
ISO 639-2: | chi (B); zho (T) |
ISO 639-3: | zho и др. |
?ав?н пекех п?х?р: Проект:Лингвистика |
Кита?й ч?лхи (кит. й?ла 漢語, ??м. 汉语, пиньинь hànyǔ, е кит. й?ла 中文, ??м. 方言, пиньинь zhōngwén — эхер ?ыру пирки пулсан) — т?нчере чи анл? саралн? хальхи ч?лхесенчен п?ри.
Сарални
[т?рлет | кодне т?рлет]Китай ч?лхи т?п е официалл? патшал?хсем 5 млн ытла китайла кала?акан патшал?хсем 1 млн ытла китайла кала?акан патшал?хсем 0,5 млн ытла китайла кала?акан патшал?хсем 0,1 млн ытла китайла кала?акан патшал?хсем Чылай хал?х китайла кала?акан хуласем
Китай ч?лхи Китай Хал?х Республикинче, Тайваньре Сингапурта официалл? ч?лхе шутланать. П?т?м т?нчере китайла 1,2 млрд ытла ?ын кала?ать.
Китай ч?лхи ПНЙ 6 патшал?х?нче официалл? тата ??-х?л ч?лхи шутланать. Историлле КХР наци шут?нчи чи йышл? хань (??ршыв?н 90 % ытла хал?х?) ч?лхи,. Унс?р пу?не, теми?е вунп? миллион китайсем, х?йсен ч?лхине упраса, К?нт?р-Тух?? Азири пур тен? пекех патшал?хра (Сингапурта 75 % ытла хал?х?) пур?на???; китай диаспорин чылай?ш? пур т?нчипех саралн?.
Кун-?ул?
[т?рлет | кодне т?рлет]Китай ч?лхи хальхи ч?лхесенчен чи авалхисенчен п?ри шутланать.?аплах ун?н чи авалхи ?ырул?хсенчен п?ри. Китай ч?лхин иероглификине, (кана, хангыль сас палли й?ркипе п?рле,) яппун тата корей ч?лхисенче ус? кура???, юлашки хал? Корей Республикинче ?е?.
Диалект ушк?н?сем
[т?рлет | кодне т?рлет]
Китай ч?лхинче 7 диалект ушк?не: ?ур??р (北 бэй, чи йышли — 800 млн ытла кала?акан), у (吴), сян (湘), гань (赣), хакка (客家), юэ (粤), минь (闽). Диалектсем фонетикипе (ку диалектсем хушшинчи хутш?н?ва ч?рмантарать), лексикипа, к?штах грамматикипе уйр?лса т?ра???, ?апах та в?сен грамматикин ник?с?пе с?махсар йыш? п?рл?.
Китай ?ырул?х?
[т?рлет | кодне т?рлет]Китай ?ырул?х?нче кашни иероглиф уйр?м сып?ка тата уйр?м морфем?на п?лтерет. Иероглиф йыш? 80 пин ытла, анчах та в?сенчен чылай?ш? классика китай литературин пал?к?нче к?на т?л пула???.
- Хута малтанхи ут?мра лай?х чухлакан ?ын 1500 палл?на п?лет.
- 3000 иероглифа п?лсен ха?ат тата ятарл? мар журнал вулама пулать.
- П?р томл? ик? ч?лхелл? пыс?к с?махсарсенче, яланхилле, 6000-8000 иероглиф. ?ак кал?п?шра сайра ус? куракан иероглиф, т?сл?хрен, авалхи ритуал япалисен е китай хал?х медицини эмел?сен яч?сем.
- 中華字海 1994 ?улта к?ларн? чи тулли иероглиф с?махсар?нче 87 019 иероглиф.

Хальхи тапх?рти китай иероглиф?сен 2 варианч? пур: материкри Китайра йыш?нн? ??м?ллатн?, тата й?лалли — Тайваньре, Гонконгра, тата х?шп?р ур?х ??ршывсенче.
Й?лапа китайсем ??лтен аялалла ?ырн?, юписем сылт?мран сулахаялла пын?. Хал? КХР ытларах горизонт йер?пе, сулахайран сылт?малла, европа ч?лхисенчи ев?р; вертикаль ?ыру й?р?пе горизонталь й?р?пе п?рлех Тайваньре ус? кура???. ?апах материкри Китайра вертикаль ?ыр?в?пе тата реформ?ччен иероглифик?па хал? те китай хал?х этепл?х й?лин семантика ка?авне к?тартас тесе ус? кура??? — ?нер кун-?ул?н к?лар?м?сенче, арт-периодик?ра тата ыт. ??рте те.
Фонетика
[т?рлет | кодне т?рлет]Морфологипе грамматика
[т?рлет | кодне т?рлет]Антропонимика
[т?рлет | кодне т?рлет]
Фразеологи майлаш?в?сем
[т?рлет | кодне т?рлет]
Китай лингвисч? Ма Гофань (马国凡) с?нн? хальхи китай фразеологинчи чи палл? классификаций?н пилл?к разряч?:
- Ченьюй (кит. й?л. 成語, ??м?л. 成语, пиньинь chéngy?, т?рр?н ?хат?р пуплер?ш?) — идиома.
- Яньюй (кит. й?л. 諺語, ??м?л. 谚语, пиньинь yàny?) — ваттисен с?мах?
- Сехоуюй (кит. й?л. 歇後語, ??м?л. 歇后语, пиньинь xiēhòuyǔ, т?рр?н ?кас?к в???лл? пуплешу?) — недоговорка-иносказание
- Гуаньюньюй (кит. й?л. 慣用語, ??м?л. 惯用语, пиньинь guànyòngy?, т?рр?н ?кулленхи с?мах ?авр?н?ш??) — фразеологи майлаш?в?
- Суюй (кит. й?л. 俗語, ??м?л. 俗语, пиньинь súyǔ, т?рр?н ?ахаль пуплев?) — калар?ш
Ас?рхавсем
[т?рлет | кодне т?рлет]?ав?н пекех п?х?р
[т?рлет | кодне т?рлет]- Китай-выр?с кулленхи транскрипци й?ркел?х?
- Китай иероглиф?нчи й?рсен й?рки
- Китай ч?лхи с?махсар?сем
- Китай диалекч?сен йыш?
- Выр?с челхипе ?ыракан синолог йыш?
Вуламалли
[т?рлет | кодне т?рлет]- Кожевников И. Р. Словарь привычных выражений современного китайского языка. М., 2005
- Войцехович И. В. Практическая фразеология современного китайского языка. М., 2007
- Духовная культура Китая: энциклопедия в 5 т. М., 2006 — . Т. 3. Литература. Язык и письменность. 2008. 727 с. Авторы статей общего раздела ?Язык и письменность? — О. И. Завьялова и А. М. Карапетьянц, авторы словарных статей о языке и письменности — О. И. Завьялова, И. Т. Зограф, Л. Р. Концевич, А. В. Немтинова, Ф. Ю. Тавровский, Р. Г. Шапиро. Ибранная библиография работ на русском языке подготовлена В. П. Журавлевой
Ка??сем
[т?рлет | кодне т?рлет]- Китай челхи ?инчен сайт
- Задоенко Т. П. ?Краткий очерк системы тонов современного китайского языка?
- Изучение китайского языка он-лайн
- Китайский язык - онлайн обучение
- Китай ч?лхи онлайн
- Китайское лингвистическое чудо — статья о языковой политике в КНР и современном китайском языкознании
?керн? символсене т?пчесе ?нлантарни
[т?рлет | кодне т?рлет]В?рен? к?некисем
[т?рлет | кодне т?рлет]- Два учебника с аудиозаписями 2012 ?улхи К?рлач уй?х?н 21-м?ш?нче архивлан?.
С?махсарсем
[т?рлет | кодне т?рлет]- Китайские словари для программы Lingvo 2008 ?улхи ??ртме уй?х?н 21-м?ш?нче архивлан?.
- Онлайн-версия Большого китайско-русского словаря под. ред. Ошанина, дополненная китайско-английскими словарями
ПНЙ официалл? ч?лхисем |
|
---|---|
П?х?р: ПНЙ официалл? сайч? |
Китай ч?лхи |
|
---|---|
Субидиомсем |
гань | хакка (кэцзя) | хой (ваньнань) | цзинь | ?ур??р диалекч?сем (гуаньхуа) | минь | пинхуа | сян | у (шанхай тата вэньчжоу) | юэ (кантон)| даньчжоухуа | шаочжоу-тухуа |
Минь субидиом?сем |
?ур??р минь | х?вел тух?? минь | к?нт?р минь (тайвань | чаошань) | в?та минь | пусянь | цюнвэнь | шаоцзян |
?ур??рти диалектсем |
?ур??р х?вел тух?? | пекин | цзи-лу | цзяо-ляо | чжунъюань | лань-инь | к?нт?р-х?вел ан?? | цзянхуай | дунган |
Официалл? с?мах в???н форм?сем | |
тах?анхи китай фонетики | |
Официалл? ?ырулл? формисем | |
Ур?х формисем | |
Архаика | |
Халапл? | |
Ас?рхав: ур?х классификацисем те пур. Курсивпа пал?ртн? идиомсене пур? те х?й т?лл? тесе йыш?нма???. Китай диалекч?сен тулли ят-йыш? |